GJYKATA E APELIT NË GOSTIVAR NË PËRPUTHJE ME NENIN 33 NGA LIGJI PËR GJYKATAT ËSHTË KOMPETENT PËR:

• Të vendosë sipas ankesave të vendimeve të gjykatave themelore për rajonin ku vepron,
• Të vendosë për konfliktet për juridiksionin në mes gjykatave të shkallës së parë në rajonin ku vepron dhe
• Të kryejë obligime të tjera të përcaktuara me ligj.

GJYKATA E APELIT NË GOSTIVAR ËSHTË THEMELUAR PËR RAJONIN E GJYKATAVE THEMELORE NË:

• Gostivar,
• Tetovë,
• Kërçovë,
• Dibër.

HISTORI

               Parimi i sundimit të ligjit dhe mbrojtja e lirive dhe të drejtave individuale dhe kolektive është një përcaktues themelor që përcakton vendin e Republikës së Maqedonisë në aspiratën e tij të shpallur për përfshirje në proceset e integrimit evropian dhe vendosjen e një vendi të përshtatshëm në shoqërinë demokratike evropiane.

               Funksionimi i gjyqësorit, si bartës i një segmenti të autoritetit që kujdeset për sigurimin dhe afirmimin e sigurisë ligjore, ka një rol vendimtar në respektimin e vazhdueshëm të parimit të sundimit të ligjit dhe mbrojtjen e lirive dhe të të drejtave individuale dhe kolektive që mundëson realizimin dhe promovimin e qytetërimeve të larta dhe idetë dhe standardet përgjithësisht të pranuara për demokracinë në mjedisin social maqedonas.

               Në Republikën e Maqedonisë, tradita në gjyqësi regjistron tri periudha në të cilat është formuar gjyqësia dhe ka kryer funksionin gjyqësor. Periudha e parë filloi në Takimin e parë ASNOM më 2 gusht 1944, kur u vu në dukje nevoja për një gjyqësor dhe shpalli që "do të ishte një mbrojtës efektiv dhe i shpejtë për të pafajshmit", kur u miratua Deklarata për të Drejtat e Qytetarëve dhe më vonë me Kartën (Dokumentin) për Organizimin e Rregullores për Gjykatat popullore të Maqedonisë Federale. Gjatë kësaj periudhe, gjyqësori u përcaktua si kryerës i pushtetit gjyqësor, ndërsa gjyqtarët janë të pavarur dhe të detyruar të gjykojnë ligjërisht. Në përputhje me Kartën (Dokumentin) për Organizimin e Gjykatave Popullore të Republikës Federale të Maqedonisë, tani Gjykata e Apelit funksionoi si gjykatë gjyqësore e cila vendosi në kontestet në shkallë të parë vetëm në rastet e parashikuara në mënyrë eksplicite nga rastet e ligjit dhe në mosmarrëveshjet që lindin nga një konflikt i juridiksionit midis gjykatave të atëhershme të qarkut dhe gjykatave ndërqarkore dhe pushtetit popullor.

               Ligji për ndryshimin dhe plotësimin e Kartës për organizimin e gjykatave popullore të Maqedonisë Federale të publikuar në "Gazetën Zyrtare të Federatës Maqedonase të Jugosllavisë Demokratike" më 4 dhe 9 prill 1945, gjykatat e qarkut funksionojnë si gjykata të shkallës së dytë dhe të gjykojnë në instancë të fundit dhe të dytë në të gjitha ankesat kundër vendimeve të gjykatave të qarkut dhe gjithashtu është zgjeruar juridiksioni me çka është paraparë që gjykatat e qarkut të gjykojnë në instancë të parë për veprat penale kundër integritetit dhe sigurisë së shtetit dhe kushtetutës së tij, për të gjitha veprat penale kundër pronës shtetërore, për fasifikimin dhe shpërndarjen e parave, për të gjitha veprat penale të rënda për rendin shoqëror, për të gjithë kryerësit e pacipë të veprave penale kundër interesave të popullit ose dëmit të madh të kryer, për të cilët parashihej edhe dënim me vdekje, për të gjitha veprat civile ku është paditur shteti dhe të gjitha mosmarrëveshjet për minierat.  Me ligjin për konfirmimin dhe ndryshimin e Ligjit për Themelimin e Gjykatave Popullore të  datës së 26 gushtit 1945, u miratua Ligji për Themelimin e Gjykatave Popullore i publikuar në Gazetën Zyrtare nr. 51, më datë 25.06.1946, me të cilin gjykata e rajonit filloi të funksionojë si Gjykatë e Qarkut, me të cilin ligj gjithashtu ishte përcaktuar në mënyrë specifike dhe kompetenca e përgjithshme e Gjykatës së Qarkut, numri i gjykatave të qarkut në Republikën Popullore dhe përbërja e tyre.

               Pastaj pasoi një periudhë në të cilën u miratuan disa akte ligjore që rregullojnë dhe përcaktojnë vendin dhe pozitën e gjykatës në shoqëri, juridiksionin, përbërjen dhe funksionimin e përgjithshëm të Gjykatës së Qarkut dhe Ligjit të Gjykatave të publikuar në "Gazeta Zyrtare e RSFJ" nr 30, 21 korrik 1954; Ligji i gjykatave të kompetencave të përgjithshme publikuar në "Gazetën zyrtare të RSM" nr 42 e 18 dhjetor 1965; Ligji mbi gjykatat e rregullta të publikuara në "Gazetën zyrtare të RSM" nr 10 e 29 marsit 1976 e cila paraqiti një risi që nis funksionimin dhe Gjykatën e Qarkut Tregtar dhe Ligji mbi gjykatat e rregullta të publikuara në "Gazetën zyrtare të RSM" nr 17, 23 Maj 1979.

               Në pajtim me Ligjin për Gjykatat e botuar në "Gazetën Zyrtare të Republikës së Maqedonisë" nr. 36/95 në sistemin e vendosur të vetëm gjyqësor, fuqia gjyqësore në Republikën e Maqedonisë kryhet nga Gjykatat Themelore, ato të Apelit dhe Gjykatat Supreme të Republikës së Maqedonisë. Me dispozitat e këtij ligji, në mënyrë të re dhe të ndryshme janë zgjedhur çështjet e vendit dhe rolit të gjykatave në sistemin e pushtetit qendror, kështu që në këtë kuptim definimet e deriatëhershme për gjykatat komunale dhe ato të qarkut janë anuluar. Duke pasur parasysh rëndësinë funksionale dhe natyrën e gjykatave në pajtim me dispozitën nga neni 110 paragrafi 1 dhe 2 të Ligjit të lartpërmendur mbi Gjykatat, organizimi i ri i gjykatave dhe kompetenca reale hyri në fuqi më 1 korrik 1996, kur gjykatat komunale dhe ato të qarkut fillojnë me punojnë si gjykata themelore dhe apelit. Me organizimin e ri dhe kompetencën reale, gjykatat e apelit që veprojnë në Republikën e Maqedonisë dhe atë Gjykata e Apelit në Gostivar parashikohet të që të vendos ekskluzivisht në procedurat e ankesave kundër vendimeve të gjykatave themelore, të cilat sigurojnë që këto gjykata janë ekskluzivisht shkallë e dytë, në kontrast me kompetencën reale të gjykatave të qarkut.

Kompetenca dhe organizimi

          Organizimi i punës së Gjykatës së Apelit Gostivar rregullohet në pajtim me Ligjin për Gjykatat dhe Rregulloren e Punës së Gjykatës.

               Ligji për Gjykatat përcakton më saktësisht kompetencën e gjykatave të apelit, prandaj Gjykata e Apelit Gostivar, më konkretisht, neni 33, parasheh që gjykatat e apelit janë kompetente për:

<>·për të vendosur mbi ankesat kundër vendimeve të gjykatave themelore të rajonit së tyre,

<>·për të vendosur mbi një konflikt të juridiksionit ndërmjet gjykatave të shkallës së parë në rajonin e tyre dhe

<>·për të kryer punë të tjera të përcaktuara me ligj.

               Punën e kompetencës së saj të përcaktuar me Kushtetutë dhe ligje, Gjykata e Apelit e Gostivarit e ekzekuton me anë të këshillave prej tre dhe pesë gjyqtarëve. Seancat në kontestet civile si dhe në çështjet penale gjykohen në një këshill të përbërë nga dy gjyqtarë dhe tre gjyqtarë porotë, ndërsa në procedurat për rastet e fëmijëve, këshilli përbëhet nga një gjyqtar dhe dy gjyqtarë porotë. Në pajtim me Rregulloren e Punës së Gjykatës (Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë nr. 66/13, datë 9 maj 2013 dhe Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë nr. 114/14, datë 31.07.2014) dispozitat e të cilave rregullojnë organizimin e brendshëm të gjykatës, mënyrën e funksionimit, mbajtjen e shënimeve dhe librave të tjerë, trajtimin e dosjeve, formularët, ankesat dhe çështjet tjera me rëndësi për punën e gjykatave. Gjykata e Apelit Gostivar funksionon me tre departamente gjyqësore, dmth. një departament penal, një departament civil dhe një departament të praktikës gjyqësore.

               Në Departamentin Penal të Gjykatës, në përputhje me Listën për punën e Këshillit Gjyqësor për vitin 2016, ekziston një Këshill i “KSZH”, dy këshilla "KZH" me tre anëtarëve, dy këshilla "KZH" me pesë anëtarë, që merren me lëndët penale, si dhe rastet kriminale të krimit të organizuar. Në departament ka gjithashtu një këshill "KZHM" që merret me rastet në kuptim të Ligjit për Drejtësinë e Fëmijëve dhe një këshill i "PRKZH" që merret me rastet e kundërvajtjes.

               Në departamentin civil të gjykatës, ka dy këshilla "GZH" që merren me mosmarrëveshje civile, një këshill "ROZH", i cili merret me rastet e marrëdhënieve të punës dhe një këshill "TSZH" që merret me mosmarrëveshjet tregtare.

               Në bazë të dispozitave të nenit 3 dhe nenit 92 paragrafi 2 të Ligjit për Gjykatat, në seancën e gjyqtarëve të Gjykatës së Apelit Gostivar, për vitin aktual është themeluar Programi i Punës i Gjykatës së Apelit të Gostivarit.

               Në bazë të dispozitave të nenit 3, nenit 88 paragrafi 3, nenit 92 paragrafi 2 i Ligjit për Gjykatat, si dhe nenit 112 të Rregullores së Punës së Gjykatës, Kryetari i Gjykatës, sipas mendimit të marrë më parë nga seanca e gjyqtarëve, përcakton orarin e punës së gjykatës - gjyqtarëve dhe këshillave të departamenteve, si dhe kryetarëve të departamenteve dhe gjyqtarëve që zëvendësojnë kryetarin në mungesë të tij.

               Duke vepruar në përputhje me dispozitat e nenit 88 paragrafi 1 në lidhje me nenin 97 paragrafi 2 nga Ligji për Gjykatat në lidhje me nenin 101 nga Regullorja e punës së gjykatës, Gjykata e Apelit Gostivarit siguron lidhjen e duhur midis gjykatës dhe mediave, vetëm duke i dhënë informacion mbi procedurën në raste të veçanta gjyqësore, si dhe funksionimin e Gjykatës, të cilat janë me interes për publikun e gjerë përmes mediave, duke marrë përgjegjësi se ajo nuk do të dëmtojë reputacionin, nderin dhe dinjitetin e personit dhe në këtë mënyrë nuk ndikojnë në pavarësinë e Gjykatës.

               Në këtë segment, vëmendje e veçantë i kushtohet informacionit të dhënë mediave i cili verifikohet rreptësisht, pa ndonjë bazë diskriminuese për çdo medium të interesuar, në përputhje me Parimin 3, i cili i është bashkangjitur Rekomandimit (2003) 13 të Komitetit të Ministrave të Këshillit të Evropës për ofrimin e informacionit përmes mediave.

               Në këtë mënyrë, Gjykata siguron një shkallë të lartë të transparencës ndaj mediave duke krijuar modele të ndryshme të bashkëpunimit të ndërsjellë në mënyrë që të respektojë parimin e transparencës në punë, forcimin e besimit në gjyqësor, lehtësimin e qasjes në drejtësi dhe animimin e publikut në luftën kundër krimit dhe forma të tjera të sjelljes së paligjshme.

               Gjykata e Apelit në Gostivar ka bashkëpunim të rregullt me ​​gjykatat themelore në rajonin e tyre, dhe në lidhje me çështjet aktuale dhe problemet që dalin gjatë punës, ndërsa ky bashkëpunim zhvillohet në kontakt të drejtpërdrejtë me mbikëqyrjen e ekspertëve të gjykatave, përmes pyetjeve me shkrim të dorëzuara për probleme të caktuara, për të cilat çështje dhe probleme Gjykata e Apelit Gostivar jep mendimet e veta me shkrim, gjithashtu edhe vetëm kur kontaktet mbahen gjatë komunikimit me mbikqyrjen e ekspertëve dhe takimeve në mes të Gjykatës së Apelit Gostivar dhe gjykatave themelore rajonale.

               Gjykata e Apelit e Gostivarit ushtron bashkëpunim të përhershëm me gjykatat e tjera të apelit dhe Gjykatën Supreme të Republikës së Maqedonisë dhe në mbledhjet e punës të gjykatave të apelit merr pjesë aktive në diskutimin e çështjeve aktuale dhe krijimin e një praktike ligjore të përbashkët dhe të harmonizuar për të gjitha fushat juridike brenda juridiksionit të gjykatave në Republikën e Maqedonisë.

               Departamenti i jurisprudencës në mënyrë eksplicite paraqet praktikën e tanishme ligjore dhe mendimet dhe konkluzionet e fituara ligjore mbi çështjet ligjore të harmonizuara dhe përmes fjalive të formuluara qartë shprehin logjikën e vendimeve të miratuara, të cilat veprojnë edukativisht për gjyqtarët e rinj dhe bashkëpunëtorët e ekspertëve.